جامعه شناسی, نویسنده
بیوگرافی دکتر رابرت بوکاک
اردیبهشت
رابرت بوکاک (1938-2008) از چهرههای برجستهی جامعهشناسی بریتانیا در نیمهی دوم قرن بیستم بود که با نگاهی میانرشتهای به بررسی پیوندهای میان روانکاوی، نظریهی فرهنگی، جامعهشناسی سیاسی و تحلیل زندگی اجتماعی مدرن پرداخت.
رابرت بوکاک
او سالها در دانشگاه آزاد بریتانیا تدریس کرد و از بنیانگذاران اصلی آموزش جامعهشناسی در این دانشگاه بهشمار میرفت.بوکاک در آثار خود کوشید سنتهای گوناگون فکری را به گفتوگویی زاینده و انتقادی با یکدیگر درآورد؛ از روانکاوی فروید و اندیشههای مکتب فرانکفورت تا نظریههای کلاسیک مارکس، دورکیم و وبر. در نگاه او، ساختارهای روانی، آیینی و فرهنگی، نقشی بنیادین در بازتولید قدرت، شکلگیری هویت و تثبیت یا تحول نظم اجتماعی دارند.
کتاب «فروید و جامعهی مدرن» یکی از آثار مهم بوکاک است که در آن نشان میدهد چگونه مفاهیم کلیدی روانکاوی، مانند ناخودآگاه، سرکوب، سوپرایگو و غریزهی مرگ، میتوانند ابزارهایی سودمند برای تحلیل مناسبات اجتماعی، نهادهای مدرن و بحرانهای روانی انسان معاصر باشند.
او باور داشت که جامعهشناسی باید به جای فاصلهگیری از روانکاوی، ظرفیتهای آن را برای درک ژرفتر ساختارهای اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی به رسمیت بشناسد.بوکاک همچنین در آثاری چون «آیین در جامعهی صنعتی» و «مصرف» به تحلیل نقش آیینها، سبکهای زندگی و فرهنگ مصرفی در جوامع سرمایهداری پیشرفته پرداخت. بهزعم او، این پدیدهها نه صرفاً رفتارهای فردی، بلکه صورتبندیهایی اجتماعی و گاه ایدئولوژیکاند که در خدمت بازتولید نظم اجتماعی یا گشودن امکان تغییر آن قرار میگیرند.
او در تمام نوشتههایش کوشید جامعهشناسی را از نگاه تکبعدی و صرفاً عقلگرایانه فراتر ببرد و توجه پژوهشگران را به لایههای ناپیداتر زندگی اجتماعی، مانند میل، اضطراب، خیالپردازی و سرکوب جلب کند. به همین دلیل، بوکاک از جمله نظریهپردازانی است که در پی پیوند نظری و تحلیلی میان روانکاوی و جامعهشناسی بوده و در این مسیر آثار ماندگاری از خود برجای گذاشت.رابرت بوکاک در سال ۲۰۰۸ چشم از جهان فروبست. میراث فکری او همچنان الهامبخش جامعهشناسان، روانکاوان و پژوهشگران فرهنگ است و جایگاه ویژهای در تلاقی سه حوزهی روان، جامعه و سیاست دارد.
جامعه شناسی
