تیر
عکاسی مستند
عکاسی مستند یک اصطلاح جامع است که طیف وسیعی از رویکردها را در بر میگیرد، بااینحال این اصطلاح معمولاً بهنوعی از عکاسی اطلاق میشود که لحظهای واقعی را به تصویر میکشد و پیامی در مورد جهان میرساند. عکاسِ مستند رخدادهای پیرامونش را به صورتی بیطرفانه به ثبت میرساند طوری که عکسش واقعیتگرا، واقعنما و راستگو باشد.
تصویر در عکاسی مستند یک سند تاریخی بهحساب میآید و باید نمایش صریح و دقیق از افراد، مکانها، اشیا و … ارائه دهد و اغلب در گزارشگری استفاده میشود. ارائه عکس مستند میتواند به صورت تک عکس و یا مجموعه عکس باشد.
در عکاسی مستند هیچگونه پز، به معنای ایجاد حالت غیرواقعی برای سوژه نداریم. گرچه عکاس تلاش میکند که محسنات زیباییشناسانه و هنری مانند ترکیببندی را در عکسهایش به کار گیرد اما برای او ثبت واقعیت به همان شکلی که هست در اولویت است و نباید زیباسازی غیرواقعی انجام دهد. از اینرو عکاسی مستند بیشتر به منظور ارائه واقعیت موجود به منظور تحولات سیاسی و اجتماعی مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
به عبارت سادهتر در این نوع عکاسی، تصویر نقش یک شاهد و مدرک را برای اثبات یک وضعیت خاص برعهده دارد. اگرچه بنا به باور پذیرفته شده، عکاسی مستند باید در رویداد مقابل دوربین کمترین دخالت را داشته باشد، گویی که عکاسی پشت دوربین نبوده است، اما با وجود چنین محدودیتی، عکاسان مستند، با رویکردهایی خاص، چنان عمل کردهاند که از یکسو کمترین دخالت را در تغییر چگونگی ثبت رخداد داشتهاند و از سوی دیگر سبک شخصیشان در عکس محسوس بوده است. (مانند: هانری کارتیه برسون، الیوت اردیت و …)
تاریخچه مختصری از عکاسی مستند
در کتب و مقالاتی که درباره تاریخچه عکاسی مستند نوشته شده است آغاز عکاسی مستند، یک تاریخ مشخص و واحد ندارد. در برخی از کتب آغاز عکاسی مستند را بهطورجدی به دوران رکود اقتصادی آمریکا در دهه 1930 مرتبط میدانند، زمانی که شرایط اسفبار کشاورزان باعث شد مردم آمریکا نیاز به اصلاحات اجتماعی را احساس کنند.
پروژه FSA (اداره امنیت کشاورزی) در سال 1937 در همین راستا و برای مستند کردن وضع اسفناک کشاورزان و جامعه روستایی آمریکا به وجود آمد و عکاسان زیادی با این پروژه همکاری کردند و بیش از 000/80 عکس مستند تولید شد.
اما با استناد به دایرةالمعارف عکاسی آکسفورد که عکس مستند را چنین تعریف میکند: «به معنای وسیع، تمام عکسهایی که صرفاً بهعنوان وسیلهای برای بیان هنری در نظر گرفته نشدهاند و عکس مستند میتواند یک سند تصویری، از یک واقعه، یک مکان، شیء یا شخص در نظر گرفته شود، که شواهدی از یک لحظه از زمان را ارائه میدهد، با توجه به تعریف فوق، میتوان ظهور عکاسی مستند را تقریباً از آغاز پیدایش عکاسی و در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی یافت.»
اصطلاح مستند که برای این نوع از عکاسی به کار میرود خود حالت و ژانر آن را بیان میکند، عکسهایی که به منظور ثبت دقیق مکانها یا شرایط ناشناخته، پنهان، ممنوع و با دسترسی دشوار به خرابههای خاور نزدیک، مصر و مناطق بیابانی آمریکا بازمیگردد که به روش داگروتیپ و کالوتایپ ثبت شدهاند. بهعنوانمثال جان بیزلی گرین (John Beasley Greene). باستانشناس قرن نوزدهم، در اوائل دهه 1850 برای عکاسی از خرابههای بزرگ منطقه به نوبیا (Nubia) سفر کرد.
یکی دیگر از اولین پروژههای مستندسازی مأموریت هلیو گرافیک فرانسوی بود که توسط کمیسیون رسمی تاریخچه بناهای تاریخی (Commission des Monuments historiqus) سازماندهی شده بود. این پروژه شامل تهیه آرشیوی از میراث معماری و انسانی فرانسه که بهسرعت در حال نابودی بود توسط عکاسان مشهوری مانند هنری لوسک (Henri Le Secq) ادوارد دنیس بالدوس (Édouard-Denis Baldus) و گوستاو لوگری (Gustave Le Gray) بود.
در ایالات متحده، عکاسانی از پیشرفت جنگ داخلی آمریکا (1865 – 1861) عکاسی کردهاند، کسانی مانند ماتیو بردی (Mathew Brady) و الکساندر گاردنر (Alexander Gardner) که منجر به یک بایگانی عمده از سایتهای نبرد شد و تصاویر دلهرهآور از مردگان توسط تیموتی او سولیوان (Timothy H.O’Sullivan) و تصاویر خاطرهانگیز توسط جورج ن. برنارد (George N. Barnard) به ثبت رسید.
در خلال سالهای 1878 – 1868 پروژهای تحت نام سازمان زمینشناسی و جغرافیای اراضی توسط USGS برگزار شد که منجر به تهیه بایگانی بزرگی از عکسهای مستند شد. در این پروژه از عکاسانی مانند تیموتی او سالیوان و ویلیام هنری جکسون (William Henry Jackson) استفاده شد.
عکاسی از جنگ داخلی و پروژه USGS هر دو حکایت از اهمیت عکاسی مستند دارند: تولید آرشیوی از وقایع مهم تاریخی، و توزیع و انتشار آن در بین طیف وسیعی از مخاطبان. دولت آمریکا عکسهای مربوطه را به صورت گزارش سالانه منتشر نمود و بودجه نظرسنجی علمی در جای خود محفوظ ماند.
پیشرفت روش بازتولید و تکنولوژی عکاسی، باعث تداوم آن در فضایی نوین برای دور بعدی عکاسی مستند، در اواخر 1880 و 1870، و با رسیدن به دهههای اولیه قرن بیستم را فراهم آورد. در این دوران رویکرد و نگاه عکاسی مستند از موضوعات باستانی و منظره به سوی موضوعات شهری و بحرانهای آن تغییر جهت داد.
امکان چاپ عکس در مطبوعات که در نیمه دوم قرن نوزدهم حاصل شد، نقش هویتگرایانه مطبوعات در جنبش اجتماعی را پررنگتر کرد. نخستین مجموعه عکاسی مستند، مطالعات جامعهشناسی مصور «جان تامسن» (John Thomson) با عنوان «زندگی خیابانی در لندن» (Street Life in London) بود که سال 1877 انتشار یافت. تصحیح رویکرد فتوگراور (Photogravure)، و سپس معرفی روش هاف تُن (Half Tone) در حدود سال 1890 بازتولید انبوه و ارزان در مطبوعات را ممکن ساخت. یکی از عوامل شکلگیری عکاسی مستند جدید فعالیتهای عکاسی مستند جیکوب ریس (Jacob Riss) در مطبوعات بود.
ریس گزارشگر ضرب و شتم پلیس نیویورک بود و در ابتدا با استفاده و جمعآوری عکسهای دیگرانی که از این موضوعات اجتماعی عکاسی میکردند به ایده اصلاح اجتماعی شهری رسید. اما سرانجام خودش دوربین به دست گرفت.
ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم
برگرفته از کتاب روایت داستان برای فتوژورنالیست ها
سلام
یک عکاس خیابانی هستم ، جای تاسف است که زمینه کتابهای مستند عکاسی تا این حد محدود و غیر قابل دسترس است ……..🤔
انشاالله که به زودی بازار این کتاب ها عنی و پر از موضوعات جدید باشد