در دوران موسوم به عصر عقل عصر عقل در دوران سکولاریسم - نشر پیله

عصر عقل در دوران سکولاریسم

کتاب فیلسوفان سکولار
Rate this post

در دوران موسوم به عصر عقل که در تاریخ فکر اروپا، پس از رنسانس و اصلاحات دینی بود، چشم ‏اندازهای جدیدی مطرح گردید. مردم از بحث ‏های طولانی خداشناسان خسته، اطمینان و یقین خود را نسبت به ایمان اعلان شده از طرف آنها از دست داده و از تعبد و خواب غفلت بیدار شده و از جنگ‏ های خانمان سوز ناشی از ناهم سازی اصول عقاید مذهبی، معذب و دل‏شکسته بودند. آنها عنوان کردند که حق دارند برداشت و اعتقاد و افکار خود را داشته باشند و آن را دنبال کنند و از آن در ملاء عام دفاع کنند.

عقل

آنها مرجعیت کلیسا را رد کردند. فلسفه (نوکر الهیات) مانند سایر بندگان تاریخ بر علیه ارباب خود قد علم کرد و شأن خود را والاتر از وظیفه چاکری و نوکری که به او واگذار شده بود اعلان کرد. آری، فلسفه اعلام استقلال کرد. اما در آن زمان این عمل نوعی بدعت‏ گذاری و کاملاً ضدمذهب شمرده می ‏شد و البته فوراً به آن چیزی که ما امروز اندیشه و فعالیت ضدمذهبی می‏ نامیم، منجر نشد. محیط تفکر مناسب نبود که انسان بتواند از حقیقت الهیاتی که در آن رشد کرده و بزرگ شده بود دل بکند؛ اکثر متفکران آن دوران آمادگی نداشتند که بر عقلانی نبودن مذهب صحه بگذارند.

  • اما به زودی زمان شاهد ظهور فیلسوفانی شد که قادر بودند آموزه مقدس الهیات را با استدلال محکم‏تر و بدون توسل به وحی فوق طبیعی مشکوک- که با عقل قابل سنجش نبود و به‏ راحتی به خرافات تبدیل می ‏شد- پذیرا و پشتیبانی کنند. نخست «عقل» قاضی الهیات شد و جان لاک نوشت «کسی که عقل را کنار گذارد تا راه برای وحی باز شود نور هر دو را خاموش می‏کند» و به ‏زودی عقل جانشین الهیات شد.

در قرون هفدهم و هجدهم کوشش ‏های فراوانی برای جداسازی مذهب از الهیات وحیانی و موهومات آن شد؛ کتاب‏ های زیادی با عناوین عقلانی بودن مسیحیت، مسیحیت و نه رمز و راز، مسیحیت به قدمت آفرینش، چاپ شد. در دوره‏ای که رواداری مذهبی و سیاسی در حال رشد بود، کوشش‏هایی به عمل آمد که برای الهیات اصولی جستجو شود که مستدل بودن آن را کسی نتواند رد کند. اسپینوزا اصول نهایی و فراگیر مذهب را به شکل قاعده درآورد و لایب نیتس- یکی از بزرگ‏ترین فیلسوفان عصر– سال‏ ها کوشش کرد که اختلاف کاتولیک‏ها و پروتستان‏ها را با منطق فلسفه ‏اش کاهش دهد و آنها را به هم نزدیک کند.

در این زمینه: کلمه سکولار و فیلسوف

برگرفته از کتاب: فیلسوفان سکولار

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *