فروردین
زیباشناختی
در «فرهنگنامه تاریخی زیباییشناسی» (تاونزند)، نقش عاطفه و احساس در زیباییشناسی و فلسفه هنر، در یک چشمانداز تاریخی، به صورتی خلاصه تصویر شده است.
از نظر این مرجع «احساس» در کلیترین مفهوم خود، از مفاهیم کلیدی در تمامی هنر و زیباییشناسی است. احساس واژهای عمومی است که «تجربه ذهنی» را از «ادراک عینی» متمایز میکند. احساس همچنین موضوع تفکر درونی است. شخص اشیاء را ادراک میکند اما «عواطف» و حالتهای ذهنی را احساس میکند.
احساس با واژگانی چون عاطفه، تأثر حسی یا مایهای از شور و هیجان توصیف میشود. احساس پیوند بنیادی با مفهوم «زیبایی» دارد، چون تجربه زیبایی به حوزه احساس تعلق دارد. احساسات انسانی بسیار پردامنه، پویا و گوناگوناند که بررسی آنها در قلمرو دانش روانشناسی قرار میگیرد.
ولی در حوزه زیباییشناسی و هنر، موضوع اصلی، چگونگی بیان احساسات در قالب آثار هنری به گونهای است که برای دیگران نیز قابل احساس کردن باشد. شایان یادآوری است که احساس زیباییشناختی با پدیده «احساساتیگری» تفاوت دارد.
احساس زیباییشناختی با عواطف عالی و رنجها و شادیهای «شکوهمند» سروکار دارد، ولی احساساتیگری محصول تأثرات حسی عادی و رقیق است که چندان پایدار و عمیق نیست. میتوان گفت که یکی از کارکردهای آفرینش هنری پادزهری در برابر احساساتیگری و راهی برای پالایش و والایش انبوه احساسات درهم و برهم انسانی است ویافتههای علمی نشان میدهد که عواطف انسانی پدیدههایی بسیار پیچیدهتر از آن هستند که به نظر میآیند.
آنها دارای کارکردهای مختلف زیستی، شناختی، ارتباطی، زیبایی شناختیی، اجتماعی و فرهنگی هستند که در نهایت به ایجاد «تعادل حیاتی» در زندگی انسان کمک میکنند.
به ویژه عواطف عالی نقش تعیین کنندهای در شکل دادن به افکار و رفتار یا جهاننگری ما در حوزه آگاهی زیباییشناختی، فعالیت هنری، ارزیابی کیفیت زندگی و انگیزش معناجویی و خودشکوفایی دارد. چون تجربههای عاطفی بسیار متنوع و گسترده هستند، بازتاب آنها نیز در افراد متفاوت است.
به نظر میرسد که بخش مهمی از تنوع جهاننگریها، سبکهای زندگی و اختلافات شخصیتی افراد و گروهها به میزان آگاهی هنری و حساسیت زیبایی شناختی آنان بستگی دارد. آثار هنری، در کلیت خود، بازنمایی عالیترین تجربههای عاطفی همه انسانها در گستره تاریخ و جغرافیای هستی انسان و انسانیت است.
برگرفته از کتاب زمینهی هنر شناسی
ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم
