وجدان چیست

آنچه که ما از آن به عنوان وجدان یاد می­ کنیم

راسل می­گوید، این باور که ما وجدانی داریم که وقتی گناهی مرتکب می­شویم، آن را به ما گوشزد می­کند و نوعی حس پشیمانی و ندامت را در ما ایجاد می­کند، غیرمنطقی است و بسیاری از کارهایی که ما انجام می­دهیم را، به خاطر هیچ دلیل عملی، به منشاء ناراحتی ما تبدیل می­سازد.

او اشاره می­کند، تجربه ثابت کرده، آنچه که ما آن را وجدان می­نامیم، جهان­شمول نیست و بنابراین نمی­توان به صورت جهانی برای آن حکم صادر کرد.

آنچه که ما از آن به عنوان وجدان یاد می­کنیم، از نظر راسل، ترکیبی از چندین احساس است. ترس از لو رفتن، یا ترس از رانده شدن از گروه، دوتا از قویترین این احساسات هستند. اگر شما به عنوان مثال، بدون هیچ دلیل قانع­کننده­ای، وسوسه شوید که دروغ بگویید یا دزدی نمایید، در این موارد وجدان می­تواند مکانیسم موثری باشد.

اما احساس گناهی که راسل را درهم می­ریزد، احساسی است که ما، هیچ دلیل قابل مشاهده­ای برای جستجوی آن در درون خود، نداریم و آن حالتی است که، ما آنچه را که انجام می­دهیم، اشتباه نمی­دانیم، اما از انجام آن احساس جرم می­کنیم.

  ناسزا گفتن یکی از این موارد است. اینکه ما در هنگام به کار بردن کلمه ‘کردن’ احساس گناه می­کنیم، موضوعی قراردادی است، و مثلا اگر بجای آن از کلمه ‘نزدیکی کردن’ استفاده می­کردیم تقریباً هیچکس ناراحت نمی­شد.

این بدان معنی نیست که ما قادر نیستیم تا آن عمل را توضیح دهیم، چرا که اگر از کلمه ‘همبستر شدن’ نیز استفاده می کردیم، باز هم، به ندرت، باعث تعجب کسی می­شد.

کلمه ‘اسکل’ در ایالات متحده نسبتاً کلمه توهین­آمیزی به حساب نمی­آید، در حالی که، در بریتانیا بسیار توهین­آمیز است. طبق کتاب ‘راهنمای مسافر مجانی به کهکشان’ کلمه بلژیک، اهانت­آمیزترین کلمه در جهان است.

برگرفته از کتاب فتح خوشبختی برتراند راسل

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم