پاکسازهای اولیه سینمای شوروی

پاکسازی سینمای شوروی

اوج فرآیند پاک‌سازی‌ها با «انقلاب فرهنگی» که از سال 1928 آغازشده بود، هم‌زمان گردید. انقلاب فرهنگی اساساً شکلی از تعصب انقلابی بود که در اثر آن سوسیالیسم اصیل درنهایت جایگزین پلورالیسم فرهنگی نسبی دهه 1920 شد. وقوع این امر در صنعت سینما، مستلزم مبارزه با دشمنان طبقاتی مشخص و متخصصان «بورژوا» و نیز تلاشی هماهنگ برای توانمند ساختن کارگران و دهقانان برای اشغال تمام پست‌های هنری و اداری مهم بود.

یکی از روش‌های اصلی دستیابی به این امر می‌توانست پاک‌سازی عناصر «نامطلوب» از موقعیت‌های شغلی باشد. درحالی‌که این پاک‌سازی‌ها در طول سال‌های 1931-1929 به اوج خود رسیده بود، طی چند سال آتی آن به دلیل رویدادهای سیاسی گسترده‌تر، مانند قتل کیروف در سال 1934 که درنهایت به وحشت بزرگ 1938-1936 تبدیل شد، ادامه یافت.

در نگاه اول شاید اینطور به‌نظر آید که کمیسیون‌های پاکسازی در سال‌های اول این دوره، بررسی‌ها و اقدامات نسبتاً کاملی در بدنه و ساختار سازمان‌های سینمای شوروی انجام می‌دادند. روال کاری هر کمیسیون به این ترتیب بود که برای بررسی فرآیند تولید و ارزیابی میزان اجرای سفارشات، چند روز در یک استودیو یا کمپانی فیلمسازی مستقر می‌شدند.

در این فرآیند هر یک از بخش‌ها یا شعبه‌های آن سازمان سینمایی، از بخش تولید تا حسابداری را زیر نظر گرفته، ضمن بازجویی کارکنان آنها از ایشان خواسته می‌شد تا فرم‌های مربوط به سوابق زندگی خود را پر کنند. سپس کمیسیون دست به ایجاد مناطقی می‌زد که عقب مانده بودند، پیش از آنکه به پاکسازی سازمان در این مناطق بپردازد.

در سال‌های 1936-1929 ، پاکسازی‌ها شامل مجموعه‌ای از تحریم‌های بالقوه‌ای بود که می‌توانست علیه کارکنان صنعت سینما اعمال شود. این برخوردها، تقریباً مشابه اقداماتی بود که در مورد اعضای هیئت مدیره‌ی سازمان‌های پاکسازی شده نیز اعمال می‌‌شد. کمیسیون‌ها در روند پاکسازی‌ سازمان‌ها می‌توانستند افرادی را که دشمن طبقاتی تشخیص می‌دادند، دستگیر، زندانی، تبعید و تیرباران نموده و یا اینکه آنها را به اردوگاه‌های کار گسیل نمایند.

در سطرهای آتی خواهیم دید که در سال‌های اولیه‌ی پاکسازی، نه تنها اعدام پرسنل سینما چندان متداول نبود بلکه در سیستم گولاگ نیز این کارکنان کمتر دیده می‌شدند. اما درعوض از آنهایی که عضو حزب کمونیست بودند، کارت عضویت آنها پس گرفته می‌شد که این عمل مساوی با اخراج ایشان از محل کار و خدمتشان بود.

این اخراج‌ها می‌توانست منجر به از دست دادن شغل و بالطبع منبع درآمد و حتی خانه‌ی آن‌ها شود. در برخی موارد ایشان از حقوق مدنی خود مانند حق رأی نیز محروم می‌شدند.

در طی سال‌های 1936-1929 اکثریت کارکنان و شاغلین در صنعت سینمای شوروی، به‌ویژه چهره‌های شناخته‌شده‌ی هنری، عضو حزب کمونیست نبودند؛ بنابراین ایشان هیچ کارت عضویتی برای از دست دادن نداشتند بااین‌وجود در صورت تشخیص اعضای کمیسیون به نامطلوب بودن آن‌ها برای جامعه‌ی شوروی، مشمول اقدامات فوق‌الذکر نیز می‌شدند.

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

برگرفته از کتاب سینمای شوروی (سیاست و اقناع در دوره استالین)