کتاب برتراند راسل فتح خوشبختی

مروری بر کتاب فتح خوشبختی

دیدگاه لیبرالی راسل، جلوتر از زمان خود بود، او به خدا اعتقادی نداشت، طرفدار مدارا با همجنس­گرایان، گاهی اوقات صلح­طلب، از فعالان مخالف انرژی هسته­‌ای و یک هدونیست (کسی که معتقد است لذت بردن، مهم‌ترین چیز در زندگی است) کندرو بود.

او ایده­‌ها، عقاید و طرز فکرهایی را که عقیده عموم بودند ( و اغلب، هنوز هم هستند) مورد سوال قرار می­‌دهد و از نبوغ یک منطق­‌دان برخوردار هست که بتواند پاسخی برای آنها پیدا کند که کاملاً درست و بدیهی به نظر می‌رسند، البته تا زمانی که نخواهید آنها را روز بعد، به کسی توضیح دهید، در این صورت، مجبورید برگردید و دوباره آنها را مرور کنید.

هر دیوانه­‌ای می­‌تواند کاری کند که چیزهای پیچیده، پیچیده به نظر برسند. استعداد راسل در این است که کاری انجام می­‌دهد که مشکلات به ظاهر حل­نشدنی، از قبیل اینکه من چگونه می‌­توانم خوشبخت شوم؟’ برای همه ما،  قابل­ حل به نظر برسند.

او اقرار می‌کند، درست است که اکثریت مردمی که او برای آنها می‌­نویسد، از سلامتی برخوردار بوده و غذا و سر پناهی دارند که نیازهای اولیه آنها را مرتفع می­سازد و گاهی اوقات، خوشبخت نیز هستند، اما خوشبختی آنها، اغلب به اندازه کافی نیست، وضعیتی که خیلی از ما، به خوبی با آن آشنا هستیم.

راسل، داروی مخصوص خود را استفاده می­کرد. زندگی حرف‌ه­ای او، خیلی خالی از انتخاب­‌های سخت و نا­اُمیدی نبود. تفاوت در اینجاست که راسل از هوش سرشار خود استفاده کرد تا در آن نا­­اُمیدی، راه­‌هایی برای دوری از دلسردی پیدا کند.

راسل، از روی تجربۀ خود، ما را تشویق می­کند که مسئولیت­‌پذیر باشیم و از روی نیاز، به دیگران تکیه نکنیم: زمانی که او این کتاب را می­‌نوشت، احتمال تصور قرص ضد افسردگی، همانند احتمال راه رفتن انسان در کره ماه بود.

این تصور که مردم ممکن است از استرس رنج ببرند، سی سال بعد، در آینده مطرح گردید. برای همه مردم، به جز تعدادی انگشت‌­شمار، شاد ­نبودن چیزی نبود که به  پزشک مربوط شود. اما راسل با آن همانند چالشی رفتار می­‌کند که باید بر آن فائق آمد. در دنیای راسل، این خود شما هستید که به خودتان کمک می­‌کنید، زیرا شما بهترین نفر برای این کار هستید.

کتاب های خود­آموز زیادی هستند که سعی دارند با تشویق ما، به وسواس اهمیت دادن به خودمان، یا کنترل دیگران و یا هر دو، ما را خوشبخت­‌تر کنند. راسل، هیچ کدام از این کارها را انجام نمی­‌دهد. از کسی که بیشتر عمر خود را به خاطر امرار معاش، به فکر کردن گذراند و زمانی که فوت کرد، نود و شش سال سن داشت، این کتابی نیست که در مورد فکر کردن بیش از حد، نوشته شده باشد، مگر جایی که فکر کردن، مفید است. بنابراین، حتی اگر شما را خوشبخت­‌تر و شادتر نکنداحتملاً باعث خواهد شد، که وقت خود را خیلی هدر ندهید.

 

تمامی چیزهای کوچک

خوشبختی حیوانات می­تواند الگویی برای خوشبختی ما باشد: افراد زرنگ و باهوش، در مقایسه با سایر افراد، نیاز به خوشبختی عمیق­تری ندارند.

 

راسل کتاب خود را با شعری از والت ویتمن در مورد اینکه چرا او حیوانات را دوست دارد، شروع می­‌کند، ترجیحی که به تصور ما، او خود در آن سهیم بود. شعر بر این مضمون است: ʼحیوانات از وضعیت خود گله و شکایت نمی­‌کنند، آنها در تاریکی بیدار نمی­مانند و برای گناهان خود گریه نمی­‌کنند.

اینها چیزهایی هستند که او در واقع پیشنهاد می­‌کند تا ما هم آنها را انجام دهیم.

البته، ما واقعاً نمی­‌دانیم که حیوانات چه فکری می­‌کنند. من یک لاک­پشت خانگی دارم و مطمئن­ام که دوست دارد، با من در تلویزیون، راگبی تماشا کند. او این کار را به این سبب انجام نمی­‌دهد که تماشای راگبی در تلویزیون، راه حل خوبی برای گذراندن زمان است، یا اینکه، آنهایی که بعد از ظهر یکشنبه‌ها تلویزیون تماشا می‌کنند، به جای آنکه، در فروشگاه‌­های Ikea قدم بزنند و به دنبال خرید یک میز باشند، عاقل­ترند.

من اتفاقی پی بردم که همسرم، اصلاً به این موضوع اعتقادی ندارد و ترجیح لاک­پشت هرگز نظر او را تغییر نمی­‌دهد. ما نیز مثل حیوانات ویتمن، نیازی نیست که همیشه غر بزنیم و نگران حل مشکلات خود باشیم. شعر نیز اشاره­ای ندارد که اگر ما هوش و اراده انجام چنین کاری را داشتیم، انسان های بهتری خواهیم بود.

اما خوک ها بر روی مدفوع خود می­‌خوابند و بعداً به سوسیس تبدیل می­‌شوند، به تصور ما، هیچکدام از اینها برای خوک، دلیلی برای جشن­ گرفتن نیستند. اما از طرف دیگر، اگر شما مدفوع خود را دوست داشته باشید، هیچ آزاری به کسی نرسانید، و قبل از ذبح شدن و چرخ شدن به تکه­‌های ریز، زندگی شادی داشته باشید و قبول داشته باشید که شما به هر حال، به نوعی کشته خواهید شد، چه در سلاخ­‌خانه و چه با یک گرم کوکائین، در یکی از اتاق­‌های یک هتل و در حالی که پنج رقاصه در آن در حال رقص کندن لباس هستند، کاملاً ممکن است طبق تعبیر راسل از کلمه خوشبختی، به طرز باهوشی خوشبخت باشید.

تصور کنید که ده دقیقه بعدی را با فکر کردن به این سوال ها سپری خواهید کرد؛ که ما چرا اینجا هستیم؟ به چه منظوری آمده­ایم؟ به کجا می­‌رویم؟ معنی هر چیزی چیست؟ بعد از مرگ چه اتفاقی خواهد افتاد؟ هدف چیست؟ و من سخاوتمندانه شرط می­بندم که شما در پایان آن ده دقیقه، موفق نخواهید شد به این جواب برسید که شادتر یا خشنودتر باشید.

 

از طرف دیگر، این ده دقیقه را می­توانید اینگونه فکر کنید که ʼمن گشنه ام. شام چی داریم؟ واقعا دلم یه غذای هندی می خواد. بهتره به جیم، یه پیام بدم. اگه وقتش آزاد باشه، می تونیم همدیگه را ببینیم. دوس دارم بدونم سفرش به بوداپست چطور گذشت. احتمال اینکه این کار به دوستی شما، یک وعده غذای خوب و دانش بیشتری از اروپای مرکزی ختم شود، زیاد است. آیا لذتی که ما از این کارها می بریم، به نوعی، جعلی است؟ یا به اندازه کافی عمیق نیست؟ برعکس، راسل اعتقاد دارد که خوش گذراندن در جهان اطراف، و لذت بردن از آن با حداکثر توان، ریشه عمیق­‌ترین خوشبختی است که می­‌توانیم تجربه کنیم.

 

برگرفته از کتاب فتح خوشبختی

نوشته‌ی تیم فیلیپس/ ترجمه‌ی رضا بابازاده