اشاعه اومانیسم بر حیات دین

دین و اومانیسم

اشاعه اومانیسم رنسانس به‌هرشکل و شمایلی، اثرات چشمگیری نیز بر حصار حیاط دین گذاشت.

ناظر قرن چهاردهم و پانزدهم جست‌وجوی مؤثر تعبیر مناسب غایت و اهداف فراطبیعی فرد را شاهد است و حقیقتاً اینجا مضمون دوقطبی به شکل مغلظ منعکس می‌شود که در نتیجه سبب وقوع رنسانس کامل و واقعی زندگی مذهبی می‌شود.

این دوره بدون شک نشان می‌دهد که سرشت نهاد زندگی مذهبی به تحقیق دچار تکانی سخت شده بود.

علی‌رغم ممنوعیت مکررِ ترجمه انجیل و رساله‌های مذهبی به زبان محلی، فرآیند را نمی‌شد متوقف کرد. آوینیون و تمام آن چیزی که نماینده‌اش بود بطور قطع کنایه عصری بود که به‌عنوان مدِ روزِ الهام و اشراق و عرفانْ تمام اروپای غربی را در آستانه قرن در نوردیده بود.

و همیشه به‌قدر کافی درک نمی‌شود که این عرفان مغلظ مدیون زنان- سه کاترینِ، سیه‎نا، بولونیا و جنوا- و هم‏چنین به جولیانا اهل نوریچ و چراغ‌های کم نورتر عرفان مذهبی‌اند.

اثر فوری که زنان بر زندگی مذهبی داشتند در واقع علامت جنین رهایی زنان است، چنانچه خود را همچنان در گسترش آنچه موسوم به صومعه‌های همزاد است نشان می‌دهد (مانند برژیت‌ها).

اینکه اکثر این تظاهرات با طرز فکر جدید اومانیست ربط داشت نتیجه‌گیری عجولانه‌ای نیست. آنچه که در این حرکت‌های جدید مذهبی مشترک بود، من‌جمله دوستان خدا، سوگیری عواطف مذهبی فردی معاصرین اشان بود.

 چون ظاهراً همروزگاران فکر می‌کردند که معنویت زندگی یکسره از تصور انسان پنهان شده است، نهضت‌های گوناگون بر اهمیت آن پافشاری می‌کردند.

در ظاهر، این زندگی مذهبی جدید تعدادی از انگاره‌های مذهبی، آموزه‌ای و کلیسایی را به راحتی جذب کرده بود و بنابراین بر تداوم تأکید داشت.

ولی عناصری چند از این تلقی مذهبی جدید، حداقل بالقوه‌ای، ویژگی‌هایی امان دادند که به سختی می‌شد آنها را در چارچوب سنت جا زد.

همین تأکید بر غایت معنوی انسان باعث شد که مردم به ساختار و سازمان بیرونی کلیسا و افزایش قدرت اجرایی آن از طریق دستگاه پایگانی و از آن مهم‌تر سازوکار قانون، به دیده شک و سوءظن نگاه کنند.

در واقع، می‌توان گفت که این رنسانس زندگی مذهبی انگیزه و عزم خود را از ضدیت با روحانیت گرفته بود، گرچه طرفداران این سوگیری جدید به دلالت‌های آن زیاد واقف نبودند.

یک ویژگی دیگر خصوصیات این نهضت بیزاری مفرط از جزم‌اندیشی سفت‌وسخت بود: و این به نوبه خود موجب رسوایی طرفداران حرفه‌ای الهیات جزمی دانشگاه‌ها شد.

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

برگرفته از کتاب بنیادهای اومانیسم رنسانس