بت پرستی

می‌گویی «اگر یک کلیسا به بت‌پرستی روی بیاورد چه؟ آیا حاکم باید با چنین چیزی نیز مدارا کند؟» من پاسخ می‌دهم: حاکم از چه قدرتی می‌تواند برای سرکوب یک کلیسای بت‌پرست استفاده کند، که نمی‌توان در مکان و زمانی دیگر، از آن برای تخریب یک کلیسای حقانی استفاده کرد؟ فراموش نکن که قدرت مدنی همه‌جا یکسان است و دین هر حاکم برای خودش حقانی است.

کلیسای بت پرست

اگر حاکم مدنی ژنو، این اختیار را داشته باشد که با خون و خشونت مذهب کاتولیک رومی را -که در آن سرزمین به خطا بت‌پرستانه تلقی می‌شود- نابود کند، ممکن است حاکم کشوری مجاور بر همین اساس کلیسای کالونیست‌ها را در کشور خود سرکوب کند و حاکم هند نیز اجازه خواهد داشت که مسیحیت را در هند سرکوب کند.

قدرت مدنی یا می‌تواند همه‌چیز را در دین مطابق میل حاکم تغییر دهد یا هیچ‌چیز را نباید تغییر دهد. اگر یک‌بار اجازه داده شود که از قوانین و مجازات‌ها برای بدعت‌گذاری در دین استفاده شود، هیچ راهی برای تعیین حد‌و‌مرز مداخله‌های اهل قدرت در دین وجود نخواهد داشت و مجاز خواهد بود که هر چیزی در دین مطابق فرمان حاکم تغییر کند و آنگاه حقیقت، آن چیزی خواهد بود که حاکم می‌خواهد!

پس هیچ انسانی نباید به خاطر دینش از هیچ‌یک از چیزهایی که برای او ارزشمندند محروم شود. حتی بومیان قاره‌ی آمریکا که رعیت پادشاهی مسیحی هستند، به‌هیچ‌وجه نباید، به خاطر اینکه دین و آیین ما را نپذیرفته‌اند، مجازات شوند.

• اگر آن‌ها گمان می‌کنند که با شرکت در مناسک رایج در کشور خودشان، خدا را راضی می‌کنند و به رستگاری می‌رسند، باید این را به خدا و خودشان بسپاریم.

در این زمینه: کلیسا چیست

برگرفته از کتاب: رساله ای درباره رواداری