زن در یهودیت

تجسم زنانه در دین یهود

باور به شخصیت زنانه‌ی الهی در دین یهود دارای سابقه‌ی دیرینه است. براساس سنگ نوشته‌های یافت شده در حبرون و نگف، یهوه به عنوان خدای بنی اسرائیل همسری از قوم بیگانه به نام عاشره داشت که ایزد بانوی کنعانی بود.

سربازان یهودی ساکن پادگان در الفانتین (مصر) به دلیل مراوده با اقوام غیر یهودی و همسو ساختن اعتقادات خود با ایشان، ایزد بانوی باروری آن منطقه، به نام اَنَت‌یهو را به عنوان همسر خداوندگار می‌پرستیدند .

روایات کتاب مقدس بیانگر تلاش انبیا و کاهنان جهت از بین بردن اینگونه عقاید مشرکانه است. بنابراین، می‌توان پیشینه‌ی چنین نگرشی را نسبت به خدا به منزله‌ی شخصیتی مذکر و در ارتباط با عنصر الهی مونث در سنت اسرائیلی آشکارا ردیابی کرد.

از سوی دیگر، توجه به این نکته ضروری به نظر می‌رسد که حکمت در سنت یهودی دارای اهمیت فراوانی بوده است. متون به جای مانده از دوره‌های مختلف این دین، جایگاه ارزشمند حکمت را به خوبی بازگو می‌کنند.

در میان متون یهودی، آثاری تحت عنوان کتب حکمت وجود دارند که در بخش کتوبیم قرار می‌گیرند. این کتب، دربردارنده‌ی ادبیاتی متفاوت از سایر بخش‌های کتاب مقدس هستند و به نظر می‌رسد که لحاظ قالب ادبی و موضوعات به آثار بین النهرین و مصر و فلسفه‌ی یونانی نزدیک‌تر باشند.

حکمت اسرائیلی را در کتب امثال، ایوب و جامعه در کتاب مقدس عبری و کتب حکمت سلیمان و بن سیرا که از کتب قانون ثانی به شمار می‌آیند، می‌توان یافت. با توجه به این متون، اهمیت حکمت نزد یهودیان نمایان می‌شود.

از آنجایی که حکمت به زبان عبری بار معنایی مونث دارد، در برخی از این متون با ویژگی‌های زنانه به تصویر کشیده شده است. حکمت مجسم به عنوان عنصر مونث الهی، سیر تحول خاصی را در دین یهود طی کرده است.

در این سیر، از یک مفهوم انتزاعی که کمتر نقش‌های زنانه را ایفا می‌کند، به شخصیتی کاملا دارای تعین که دربرگیرنده‌ی تمام ابعاد زنانه است مبدل می‌شود.

به علاوه، باید در نظر داشت که گرچه پیش زمینه‌ی تصور زنانه‌ی این شخصیت الهی از پیش در یهود وجود داشت، اما تحت تاثیر باورهای گنوسی در دوران رواج یونانی‌مآبی در جامعه‌ی یهودی صورت روشن‌تری به خود پذیرفت.

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

برگرفته از کتاب اسطوره سوفیا