زوال پادشاهی

زوال پادشاهی و گسترش حقوق رأی دادن

مخالفان احزاب سیاسی آنان را به مثابۀ موانع بر سر راه فرایند دموکراسی می‌انگارند – ولی این مخالفت بر یک دیدگاه بسیار خطرناک رویاپردازی طرز کار قانون‌گذاران و انتخابات استوار است. اگرچه اثبات پیوندی علّی بسیار سخت است، تعجب‌برانگیز نیست که مطرح شدن احزاب سیاسی در دولت مدرن دو تحول را از سر گذرانده است: زوال پادشاهی و گسترش حقوق رأی دادن.

تضعیف جایگاه پادشاه، حتی در کشورهایی که انقلاب نکردند، مستلزم تغییر مکان قوه مجریه بود. در نظام‌های پادشاهی، نهادهای دموکراتیک، در بهترین حالت، میدانی فراهم می‌کردند که از طریق آن اعضای دولت می‌توانستند بر جهت‌گیری دولت اثر بگذارند و درجه‌ای از نظارت بر طرز کار مجری اِعمال کنند.

پادشاه معمولاً مقامات اجرایی را انتخاب و طرز کار روزانۀ شاخه اجرایی را هدایت می‌کرد. هم‌چنان که نهادهای دموکراتیک کنترل‌اشان را بر قوه اجرایی افزایش می‌دادند، مشکل تصمیم‌سازی منسجم سر برآورد. وجود پادشاه به قانون‌گذاری نسبتاً چند پاره مجال می‌داد – پادشاه کمابیش می‌توانست در شاخۀ اجرایی تصمیمات ساختوار عقلانی بگیرد تا بعد قانون‌گذار به آن واکنش نشان دهد.

به محض اینکه پادشاه از صحنه خارج می‌شود، نظام نیاز دارد فرایندی بسازد که در آن نهادهای دموکراتیک بتوانند شاخه اجرایی را مؤثرانه بگردانند. و در حالی که احزاب سیاسی می‌توانستند در سیستم‌های پادشاهی حضوری قدرتمند داشته باشند و داشتند، آن‌ها، همچنان که نظام از این الگو فاصله می‌گیرد و قدرت بالقوه احزاب ازدیاد می‌یابد، می‌توانند بهتر و قوی‌تر تبیین شوند.

در دموکراسی‌های پارلمانی این قدرت بالقوه با تحت کنترل گرفتن مجری توسط مجلس تحصیل می‌شود، در سیستم‌های ریاست جمهوری این کار با انتخاب یک نفر به عنوان پادشاه به طور مؤثر به انجام می‌رسد.

گسترش نظارت دموکراتیک بر شاخه اجرایی در کنار توسعه حق رای و خیزش رسانه‌های گروهی، متحول شده است. مردم بیش‌تری – و درواقع طیف وسیعی از مردم – در فرایند انتخابات درون دولت درگیر شده‌اند.

هم‌زمان در حینی که قانون‌گذاری قدرت بیش‌تری یافته است، فرصت اینکه هر رای‌دهنده از زندگی خصوصی نماینده‌اش مطلع شود، کاهش یافته است.

در دموکراسی‌های امروزی، برقراری ارتباط شخصی راست و درست همۀ رای‌دهندگان با نمایندگان غیرممکن شده است – و حتی از این هم تخیلی‌تر برقراری ارتباط همه با شخص رئیس جمهور است.

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

برگرفته از کتاب اصول مشروطه خواهی