جنسیت خداهمواره مسئله‌ی جنسیت خدا در ادیان - نشر پیله

جنسیت خدا

کتاب اسطوره سوفیا
Rate this post

جنسیت خدا در دین یهودیت و مسیحیت

همواره مسئله‌ی جنسیت خدا در ادیان یکی از بحث برانگیزترین و جنجالی‌ترین موضوعات به شمار آمده است. برخی ادیان صراحتا و برخی ضمنی به این مسئله اشاره داشته‌‌اند. به نظر می‌رسد که تمایل جوامع مردسالار به این باشد که خدا را با صفاتی مردانه در نظر بگیرند. معمولا متولیان دین که برخواسته از جامعه‌ای مرد سالار هستند، نگرش خود را به متن مقدس تعمیم می‌دهند.

با به کار بردن مداوم یک زبان جنسیت زده در یک سنت دینی، به مرور دیدگاه‌های جنسیتی در مورد خدا شکل می‌گیرد لازم به ذکر است که معمولا چنین تصوری نسبت به خدا از سوی بنیانگذار دین و متن مقدس مورد تخطئه قرار گرفته است و تنها در سیر تحولی که دین طی می‌کند، می‌توان اینگونه برداشت های جنسیتی را در الهیات ملاحظه کرد. با توجه به این بحث، در این بخش به موضوع جنسیت خدا در دو دین یهودیت و مسیحیت پرداخته می‌شود.

بهترین روش برای فهم این مسئله را می‌توان در بافت جامعه شناسی و مردم شناسی بنی اسرائیل یافت. با در نظر گرفتن موقعیت زنان و مردان در آن جامعه می‌توان تمثیل‌هایی که برای درک سرشت خدا در حد فهم بشری به کار برده شده را احساس کرد.

به این نحو که گاه با اعمال و نقش مردان و گاه با وظایف و موقعیت زنان در آن زمان به تصویر پردازی خدا پرداخته شده است. برای مثال خدا همچون نقش زنان بنی اسرائیل که وظیفه‌ی تهیه‌ی نان را داشتند، در دوره‌ی سرگردانی بنی اسرائیل برای آنان مَنّ فراهم می‌آورد. پس چنین نباید پنداشت که خدا در عهد قدیم همانند خدایان اسطوره‌ای کنعانی یا مصری آن زمان دارای جنسیت است بلکه به شدت چنین تفکری منع و مشرکانه دانسته شده است .

همچنین، در عهد جدید، هنگامی که عیسی مسیح سخن از پدر می‌گوید، در واقع به رابطه‌ی نوع انسان با خالق خود اشاره دارد. نقش پدرسالارانه‌ی خدا در عهد جدید، بسیار لطیف و در پیوند با نقش مادرانه است. درحالی که اغلب نماد پدرانه‌ی خدا، دست‌آویزی برای برداشت صفات مردانه شده بود؛ صفاتی نظیر میل به قدرت، فرمان دهی، پرخاشگری و رقابت که با جامعه‌ی مرد محور آن روزگار بستگی شدیدی داشت.

مطمئنا این صفات پدری نیست که منظور عیسی مسیح و مورد نقد گسترده‌ی امثال فروید، مارکس و نیچه قرار گیرد. بلکه چنین ممکن است که خدا را به عنوان پدری در نظر گرفت که با آشکار ساختن ویژگی‌های زنانه و مادرانه، صفات مردانه‌اش را معتدل می سازد.

به عقیده‌ی ویلیام هوفت، با وجود اینکه اصلیت پدری خدا باید سمبل مسلط مسیحی باشد و بماند، این سمبل منحصر به فرد نیست بلکه برای اصلاح، غنی ساختن و کامل کردن آن، سمبل‌های دیگری چون مادری وجود دارد. از این رو خدای پدر با داشتن ویژگی‌های صبر، عشق بی قید و شرط، اکرام نمودن، اهمیت دادن به ضعفا و حساسیت به تمامی نیاز‌های بشری، چون مادری که نگران تعالی فرزند است می‌نماید.

برگرفته از کتاب اسطوره سوفیا

ما قبلا اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *