قانون جهانی

اولین موفقیت بزرگ قانون طبیعی در حوزه قانون محض به‌دست آمد، در شالوده اصلی، یعنی یک نظام قوانین با اعتبار جهانی. این نظام در کتاب‌های قانون ژوستینیان تجسم یافت و به آیندگان منتقل گردید.

اگر بگوئیم، در کنار انجیل، هیچ کتابی مثلمجموعه قوانین مدنی نشان عمیق خود را بر تاریخ نوع بشر نگذاشته است اغراق نکرده‌ایم. درباره تأثیر رم بر تمدن غرب بسیار نوشته‌اند.

درباره «روح امپراتوری رم» که هنوز هم بر فراز سواحل مدیترانه کمین کرده است، بسیار مشاجره کرده‌اند. میراث قانون رم روح نیست بلکه یک واقعیت زنده جاودانی است که در دادگاه‌ها هم‌چنین در بازار، حی و حاضر است. نه تنها در نهادها بلکه حتی در زبان تمام ملل متمدن زنده و دایر است.  برای بدبینان و شکاکان که به سادگی این دیدگاه را می‌پذیرند که ایدئولوژی‌ها جز روبنای رویداده‌ها چیزی نیستند، تاریخ آن میراثْ یادآور برتری عاملِ روحی بر مؤلفه‌های مادی است. پُل وینوگرادف می‌گوید «در قرون وسطی، تاریخ قانون رم بر قدرت نهانی و سازمانده ایده‌ها در دل محیط بی‌ثبات گواه می‌دهد».

خمیر مایه معطر احیاء استقرار مجدد قانون رم در ساختار اجتماعی و سیاسی دگرگون اروپا کارگر افتاد. کسانی که از میراث لعنتی حرف می‌زنند فقط به یک سمت تصویر نگاه می‌کنند. آن‌ها از آن‌چه که بزرگ‌ترین دِین ما به میراث رم است، درمی‌گذرند: این خیال که قانونْ ثروتِ موروثیِ مشترکِ مردمان است، عهد و میثاقی که می‌تواند بر اختلاف‌ها فایق آید و آن‌ها را به وحدت برساند.

اطلاعات قانونی بی نظیری که گردآوری و تدوین شده است و معمولاً به نام مجموعه قوانین مدنی شناخته می‌شود، در سال 534 پس از میلاد مسیح توسط حقوقدانان بیزانسی و طبق دستور امپراتور ژوستینیان کامل گردید. این مجموعه که از 500 سال قبل از میلاد مسیح و با اولین قوانین مکتوب رم، یعنی دوازده الواح آغاز شده بود، نتیجه تحول پیچیده و طولانی است. تا چندین قرن بعد، قانون رم با «قوانین مورد تایید خدایانِ ژوستینیان امپراتور » همسان بود. میوه رسیدهْ فرایند بعمل آوردن میوه را مخفی کرده بود.

بررسی «تاریخی» قانون رم نسبتاً متأخر است. پژوهشگران امروزی کوششی طاقت‌فرسا برای جدا کردن عناصر «کلاسیک» از اضافات و اصلاحات بیزانسی می‌کنند. اما از روزنه چشم اخلاف، بزرگی و عظمت ژوستینیان بود که قوانین را ساده و همساز کرده بود. دانته جایی مخصوص در بهشت برای سزار بیزانسی اختصاص داده بود:

کسی که با ارادۀ عشقِ آغازین محسور شده بود، هرس کرد قوانین را از چیزهای غیرلازم و بی‌فایده. (فصل بهشت کمدی الهی، صص 11، 12. ترجمه لورنس بنیون

آن‌چه که نسل‌های بعدی را، علاوه بر ساختار تحسین‌برانگیز کتاب‌های قانون ژوستینیان،تحت تأثیر قرار داد ادعای اعتبار جهانی آن بود. به این واقعیت که آن کتاب‌ها در شرق گردآوری شده- زمانی که قدرت رم سلطه خود را در اروپای غربی از دست داده بود – اعتنای زیادی نشد. هم‌چنین تا چندی ساختار ترکیبی آن قوانینْ دانش‌جو را با تردید درباره سندیت یا «تفاسیر» آشفته نکرد.

نیاکان قرون وسطایی ما شاید بیش‌تر از ما قدردان نمایش آن هنر آرایش موزاییکی بیزانسیمجموعه قوانین بی‌مانند بودند. اما گذشته از همه این‌ها قضاوت تاریخی آن‌ها کاملاً درست بود. رم از طریق قانون‌اشْ ایالاتی را که در جنگ از دست داده بود دوباره فتح کرد.

 ما قبلا  اینجا در این مورد مطلبی را منتشر کرده ایم

برگرفته از کتاب قانون طبیعی مقدمه ای بر فلسفه قانون