علوم سیاسی در طیّ بیش از دو هزار سال از زمان پیدایش آن

چارچوب مأخذشناسی علوم سیاسی در طیّ بیش از دو هزار سال از زمان پیدایش آن، به‌طور قابل­درکی دستخوش دگرگونی ‌شده‌است. بسط آفاق زمینه و زمانه، به گسترۀ عظیمی از تحلیل­ تطبیقی موضوعاتی انجامیده که در روزگار باستان ناشناخته بودند و ظهورِ مسیحیت در تاریخ، با انجامیدن به تنش میان عقل و وحی به‌نحوی زیربنایی بر دشواری‌ها و اِطناب فلسفه‌پردازی اثرگذار بوده‌است.

«پارادایم افلاطونی-ارسطویی پولیس برتر» نمی‌تواند پاسخی برای پرسش‌های شگرف عصر ما یا برای مشکلات سازمانی جامعه صنعتی یا مشکلات معنوی مرتبط با کشمکش میان مسیحیت و ایدئولوژی فراهم آورَد هرچند که وضع بنیادی علوم سیاسی که به‌اختصار در اینجا ذکرش رفت، به‌استثنای یک جنبه، به‌هیچ­وجه دگرگون نشده‌است. امروزه درست به‌مانند دو هزاره پیش از این، سَر و کار علوم سیاسی با پرسش‌هایی‌ست که دغدغۀ همگانند و همه از آن‌ها می‌پرسند.

علوم سیاسی

اگرچه دیدگاه‌های گوناگونی در جامعۀ امروز رواج دارند، به موضوعات مبتلابه جامعۀ امروز تغییری راه نیافته‌ و روش آن هنوز تحلیل علمی است و پیش‌نیاز تحلیل همچنان شناخت نظم جهان هستی از دریچۀ خاستگاه آن در وجود متعالی و بالاَخص از دریچۀ گشودگی عاشقانه [یا عطش­ناک] روح به ریشۀ متعالی این نظم است. شرایط علوم سیاسی تنها از یک جنبه دستخوش دگرگونی شده‌است. چنان­که یادآور شدیم، پدیده‌ای ناشناخته برای جهان باستان پدیدار گشته که به جوامع مدرن ما به شکلی اساسی رخنه کرده؛ طوری‌که شدّت ظهور و فراگیری آن چندان روزنه‌ای برای دیدن و پی‌بردن به آن بر جای نگذاشته‌است و این پدیده همان منع تشکیک یا پرسش‌گری [از بنیادها]ست.

این موضوع ، داستانِ ایستادگی در برابر تحلیل نیست که در عصر باستان نیز وجود داشته و البته کسانی را که از خلال حجت­آوردن از سنّت یا احساسات‌شان به عقایدی چسبیده‌اند و یا کسانی‌که با آسودگی خام­دستانه‌ای درگیر بحث و جدل دربارۀ اثبات حقانیّت عقاید خویش هستند و هم آنانی‌که به هنگام مرعوبیت توسط یک تحلیل از کوره در می‌روند را در برنمی‌گیرد. حال آن­که ما در این­جا با اشخاصی روبه‌روییم که می‌دانند چرا عقایدشان نمی‌تواند زیر فشار تحلیل انتقادی تاب آورَد و بنابراین در زُمرۀ کسانی خواهند بود که منع محک­زنیِ اصول موضوعۀ عقاید خویش را هم جزئی از عقاید خویش می‌انگارند و این موقعیت که به‌­نحوی آگاهانه، نیت­مندانه و ظریف تقریر شده؛ به شکلی دقیق، از-کارافتادگی سنجه‌ها که این امر نوپدید را برآورده، تبیین می‌کند.

در این زمینه: گنوسیسم مدرن

برگرفته از کتاب علم سیاست و گنوسیسم